سخن از چرایی و چگونگی مجتمعهای تجاری در جهان معاصر جنبههای متنوع و مفصلی دارد که پرداختن به هر یک از آنها در جای خود، بسیار مهم و نیازمند فضا و زمان کافی میباشد.
امروزه با گسترش جمعیت شهرنشینان و تراکم هر چه بیشتر شهرها و همچنین افزایش زمان فراغت افراد و نیاز به خرید و مصرف، مجتمعهای تجاری با اقبال گستردهای مواجه شدهاند. امروزه این مجتمعها با تلاش در جهت رفع نیازهای خریداران و پر کردن اوقات فراغت افراد جامعه، تبدیل به مراکز شهری قدرتمندی شدهاند، به گونهای که در بسیاری از شهرهای جهان بویژه شهرهای نوظهور و بدون پیشینه تاریخی (مانند دبی) این مجتمعها یکی از مهمترین مقاصد تفریحی و گردشگری میباشند. بدین ترتیب است که مجتمعهای تجاری معاصر علاوه بر واحدهای تجاری، فضاهای فراغتی مانند رستوران، کافیشاپ،
FOOD COURT، سالنهای سینما، سالنهای همایش، شهربازی و میادین ورزشی مانند اسکی روی یخ و دیگر ورزشهای مشابه را نیز شامل میشوند. بدیهی است که برنامهریزی برای حضوری لذتبخش و ایجاد حق انتخاب متعدد و متنوع برای مراجعان، اوقات خوشی را برای ایشان به ارمغان میآورد و این رضایت و لذت از حضور منجر به افزایش زمان حضور و در نتیجه افزایش سودآوری این مراکز میگردد.
در مراکز شهری معاصر، دیگر زیبایی معمارانه، تنها عامل تعیین کننده جذابیت و موفقیت یک مجتمع نمیباشد (اگرچه هنوز بسیار مهم است) بلکه خلق فضایی متفاوت، شگفت انگیز و جذاب از اهمیت بسزایی برخوردار میگردد. در خصوص پروژههای موفق بینالمللی مطالعات گستردهای توسط کارشناسان در خصوص انتخاب محل قرارگیری این مجتمعها و گونه و وسعت کاربریهای لازم و نوع و ترکیب کالا و خدمات واحدهای تجاری و فراغتی صورت میپذیرد. همچنین مدیران و صاحبان این مجتمعها با دعوت از آرشیتکتهای مطرح و یا برگزاری مسابقات معماری، کوشش مینمایند تا به معماری فاخر، یکپارچه و هماهنگ با هویت برند آن مجتمع در نمای بیرونی و فضای درونی دست یابند و نیز گروههای کارشناسی نسبت به خلق و ارتقای برند مجتمع در اذهان مخاطبان جامعه میکوشند. از ترکیب چنین مطالعات و تلاش نخبگان، مجموعههایی موفق سر بر میآورند، ویژگی که در پروژههای وسیع داخلی اگر چه نادر نیست ولی کمتر از آن سراغی میتوان گرفت. در طراحی و ساخت مجتمعهای تجاری، نقش مدیران و مالکان این گونه مجتمعها بسیار پر رنگ است به گونهای که ایشان میتوانند با شناخت و
درک بهتر و بیشتر اهمیت و قدرتی که مطالعات اینچنینی به مجتمعها میدهند و با بهرهگیری از نیروهای متخصص، توان رقابتی مجتمعهای خود را بهبود بخشند و رضایت مخاطبان را افزایش دهند.
نگارنده با توجه به سوابق علمی و تحقیقات کارشناسی و نیز تجارب عملی در طراحی چندین مجتمع تجاری مطرح تهران میکوشد تا در این سلسله مقالات با بررسی و واکاوی پروژههای معتبر و مطرح بینالمللی، به نقطه تمایز و تفاوت این مجتمعها با دیگر پروژهها دست یابد، ویژگی که میتوان با بهکارگیری آن سطح کیفی چنین پروژههایی را در ایران بالا برد. اگرچه نباید از یاد برد که این مجتمعهای موفق محصول تلاش گروهی و هماهنگ نخبگان و سرمایهگذاری هوشمندانه مبالغ هنگفت است. که در پایان به خلق پروژههایی شگفت انگیز میانجامد که از جذابیتهای دنیای معاصر ما میباشند. این پروژهها به مثابه کوههای یخ هستند که بخش عظیمی از این تلاش در پیش چشمان ما قرار دارد و بخش بسیار گستردهای از آن نهان از دیدگان عموم مخاطبان است.
در این راستا در مقالهههای آینده به بررسی پروژههای مطرح و معتبر جهانی در شهرهای دبی، کوالالامپور، پکن، برلن و مونیخ خواهم پرداخت که امید است مقبول طبع صاحبنظران قرار گیرد.
